Udruženja građana ipak plaćaju ekološku taksu, bez obzira na to što ne obavljaju privrednu delatnost, odnosno što svojom delatnošću ne utiču na zagađenje životne sredine. Prihodi od članarina, subvencija, donacija i slično predstavljaju poslovni prihod udruženja na koji se obračunava naknada za zaštitu životne sredine.

"Prema odredbi člana 134. stav 1. tačka 1. Zakona o naknadama za korišćenje javnih dobara - dalje: Zakon, obveznik naknade za zaštitu i unapređivanje životne sredine je pravno lice i preduzetnik koje obavlja određene aktivnosti koje utiču na životnu sredinu, odnosno fizičko lice koje utiče na životnu sredinu.

Shodno odredbi člana 134. stav 2. Zakona, bliže kriterijume za određivanje aktivnosti koje utiču na životnu sredinu (dalje: aktivnosti) prema količini zagađenja, odnosno stepenu negativnog uticaja na životnu sredinu koji nastaje obavljanjem aktivnosti, kao i iznose naknada za određene aktivnosti iz stava 1. tačka 1) ovog člana u okviru iznosa propisanih u Prilogu 6, Tabela 2. ovog zakona, uslove za oslobađanje od plaćanja naknade ili njeno umanjenje, kao i kriterijume koji su od značaja za uticaj fizičkih lica na životnu sredinu, utvrđuje Vlada na predlog ministarstva u čijoj su nadležnosti poslovi zaštite životne sredine.

***

Prema odredbi člana 137. stav 1. Zakona, utvrđivanje naknade za zaštitu i unapređivanje životne sredine iz člana 134. tačka 1) ovog zakona vrši organ jedinice lokalne samouprave u čijoj su nadležnosti utvrđivanje, kontrola i naplata javnih prihoda, rešenjem za kalendarsku godinu, za obavljanje aktivnosti na teritoriji jedinice lokalne samouprave, odnosno gradske opštine.

Shodno članu 2. st. 1. i 2. Uredbe o kriterijumima za određivanje aktivnosti koje utiču na životnu sredinu prema stepenu negativnog uticaja na životnu sredinu koji nastaje obavljanjem aktivnosti i iznosima naknada ("Sl. glasnik RS", br. 86/2019 i 89/2019 - dalje: Uredba) kriterijumi za određivanje negativnog uticaja aktivnosti koje utiču na životnu sredinu pravnih lica i preduzetnika utvrđuju se u okviru pretežne delatnosti koju obavlja obveznik naknade.

Pod pretežnom delatnošću, u smislu Uredbe, smatra se ona delatnost koja je registrovana kod Agencije za privredne registre kao i delatnost čijim je obavljanjem pravno lice i preduzetnik ostvario najviše prihoda u godini koja prethodi godini za koju se vrši utvrđivanje naknade za zaštitu i unapređivanje životne sredine.

***

Iznos obračunat u skladu sa stavom 5. ovog člana, ne može biti viši od 0,4% godišnjeg prihoda obveznika naknade u godini koja prethodi godini za koju se vrši utvrđivanje naknade za zaštitu i unapređivanje životne sredine (član 2. stav 6. Uredbe).

U Prilogu Uredbe u delu III. Delatnosti koje imaju mali uticaj na životnu sredinu, navedena je šifra delatnosti 94.99 - Delatnost ostalih organizacija na bazi učlanjenja.

Prema odredbama člana 4. Zakona o udruženjima  upis u registar udruženja je dobrovoljan. Udruženje stiče status pravnog lica danom upisa u registar.

Registar udruženja vodi Agencija za privredne registre, kao povereni posao (član 26. Zakona o udruženjima).

Shodno članu 39. stav 1. Zakona o udruženjima - udruženje vodi poslovne knjige, sačinjava finansijske izveštaje i podleže vršenju revizije finansijskih izveštaja, u skladu sa propisima o računovodstvu i reviziji.

Prema tome, Uredba je doneta na predlog ministarstva u čijoj su nadležnosti poslovi zaštite životne sredine, pa je tumačenje odredaba Uredbe u nadležnosti navedenog ministarstva. Ukazujemo da je nadležno ministarstvo u mišljenju Broj: 110-00-78/20-09 od 28. decembra 2020. godine dalo mišljenje da sindikalne organizacije nisu obveznici plaćanja naknade za zaštitu i unapređivanje životne sredine, osim u slučaju da obavljanjem delatnosti ostvaruju prihod.

Ukazujemo da je u smislu Zakona obveznik naknade pravno lice koje obavlja određene aktivnosti koje utiču na životnu sredinu, kao i da udruženje građana koje je upisano u Registar udruženja ima status pravnog lica i obavezu vođenja poslovnih knjiga u skladu za zakonom kojim se uređuje računovodstvo. Takođe, ističemo da prihodi od subvencija, premija, dotacija, donacija i sl. spadaju u poslovne prihode a da ukupan iznos naknade koju jedan obveznik plaća ne može biti veći od 0,4% godišnjeg prihoda ostvarenog u godini koja prethodi godini za koju se utvrđuje naknada (uključujući i prihode od subvencija, premija, dotacija, donacija)."

 (Mišljenje Ministarstva finansija, br. 011-00-00531/2020-04 od 20.1.2023. godine)