Poreski obveznik nije obračunao porez tokom 2008. godine a poreska kontrola je tokom 2013. godine utvrdila utvrdila da je postojala poreska obaveza i naložila da se ista plati. Da li je poreska kontrola u pravu i da li poreski obveznik ima pravo da se poziva na zastarelost poreza? Evo šta kaže Mišljenje Ministarstva finansija.

"Odredbama člana 114. Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji ("Sl. glasnik RS", br. 80/2002, 84/2002 - ispr., 23/2003 - ispr., 70/2003, 55/2004, 61/2005, 85/2005 - dr. zakon, 62/2006 - dr. zakon, 63/2006 - ispr. dr. zakona, 61/2007, 20/2009, 72/2009 - dr. zakon, 53/2010, 101/2011, 2/2012 - ispr., 93/2012, 47/2013, 108/2013, 68/2014, 105/2014, 91/2015 - autentično tumačenje, 112/2015, 15/2016, 108/2016, 30/2018, 95/2018, 86/2019, 144/2020, 96/2021, 138/2022 i 94/2024 - dalje: ZPPPA) propisano je da pravo Poreske uprave na utvrđivanje i naplatu poreza i sporednih poreskih davanja zastareva za pet godina od dana kada je zastarelost počela da teče.

Zastarelost prava na utvrđivanje poreza i sporednih poreskih davanja počinje da teče od prvog dana naredne godine od godine u kojoj je trebalo utvrditi porez, odnosno sporedno poresko davanje.

Zastarelost prava na naplatu poreza i sporednih poreskih davanja počinje da teče od prvog dana naredne godine od godine u kojoj je obaveza poreskog dužnika dospela za plaćanje.

Poreska uprava, po isteku roka iz stava 1. ovog člana, primenom odredaba člana 23. stav 1. tačka 2), člana 114d i člana 114z ZPPPA, po zahtevu stranke, donosi rešenje o prestanku poreske obaveze, zbog zastarelosti.

Poreska uprava rešenje iz stava 4. ovog člana može doneti i bez zahteva stranke, vodeći računa o ekonomičnosti postupka.

Odredbama člana 114d ZPPPA propisano je da se zastarelost prekida svakom radnjom Poreske uprave preduzetom protiv poreskog dužnika u cilju utvrđivanja i naplate poreza i sporednih poreskih davanja, odnosno radnjom poreskog obveznika preduzetom u cilju ostvarivanja prava na povraćaj, poreski kredit, refakciju i refundaciju, kao i namirenje dospelih obaveza putem preknjižavanja i povraćaj sporednih poreskih davanja.

Posle prekida zastarelost počinje teći iznova, a vreme koje je proteklo pre prekida ne računa se u rok za zastarelost.

Odredbama člana 114ž ZPPPA propisano je da pravo na utvrđivanje, naplatu, povraćaj, poreski kredit, refakciju, refundaciju, kao i namirenje dospelih obaveza putem preknjižavanja poreza, uvek zastareva u roku od deset godina od isteka godine u kojoj je porez trebalo utvrditi ili naplatiti, odnosno u kojoj je izvršena preplata, osim ako ZPPPA nije drukčije propisano.

Poreska uprava, po isteku roka iz stava 1. ovog člana, po službenoj dužnosti, donosi rešenje o prestanku poreske obaveze, odnosno o prestanku prava na povraćaj, poreski kredit, refakciju, refundaciju, kao i na namirenje dospelih obaveza putem preknjižavanja poreza, zbog zastarelosti.

Odredbama člana 114z ZPPPA propisano je da zastarelost prava Poreske uprave na utvrđivanje i naplatu poreza i sporednih poreskih davanja ne teče:

1) za vreme od pokretanja upravnog spora do pravosnažnosti sudske odluke;

2) za vreme kada je drugim zakonom propisano da se poreski postupak ne može otpočeti, odnosno da se započeti poreski postupak prekida;

3) za vreme kada je u skladu sa odredbama čl. 73, 74, 74a i 74b ZPPPA, plaćanje dugovanog poreza odloženo.

Vreme trajanja zastoja zastarelosti iz stava 1. ovog člana ne računa se u apsolutni rok za zastarelost.

Saglasno navedenom, ukazujemo da pravo Poreske uprave na utvrđivanje poreza i sporednih poreskih davanja zastareva za pet godina od dana kada je zastarelost počela da teče, odnosno od prvog dana naredne godine od godine u kojoj je trebalo utvrditi porez, odnosno sporedno poresko davanje.

Sa druge strane, pravo Poreske uprave na naplatu poreza i sporednih poreskih davanja zastareva za pet godina od dana kada je zastarelost počela da teče, odnosno od prvog dana naredne godine od godine u kojoj je obaveza poreskog dužnika dospela za plaćanje.

Prema tome, u konkretnom slučaju zastarelost prava Poreske uprave na utvrđivanje poreza je počela da teče od prvog dana naredne godine od godine u kojoj je trebalo utvrditi porez, odnosno 1. januara 2009. godine i trajala je do 1. januara 2014. godine.

Imajući u vidu da je Poreska uprava u postupku terenske kontrole, rešenjem utvrdila neprijavljenu poresku obavezu pomenutog poreza, uručila rešenje i istim naložila uplatu neprijavljene poreske obaveze, sve u 2013. godini, zastarelost prava Poreske uprave na naplatu utvrđenog poreza počela je, shodno odredbama ZPPPA, da teče od prvog dana naredne godine od godine u kojoj je obaveza poreskog dužnika dospela za plaćanje, odnosno 1. januara 2014. godine.

Napominjemo da Poreska uprava u svakom konkretnom slučaju proverava i utvrđuje činjenično stanje u pogledu zastarelosti poreske obaveze, te da li je bilo prekida, odnosno zastoja zastarelosti i da li je, u vezi sa tim, došlo do zastarelosti poreske obaveze po osnovu apsolutne zastarelosti."

(Mišljenje Ministarstva finansija, br. 000217446 2025 10520 004 000 011 001 od 29.1.2025. godine)